Μια κρίσιμη στιγμή: Πρόωρες προεδρικές εκλογές στο Ιράν

Ιρανοί συνέρρευσαν στις κάλπες την Παρασκευή για τις ξαφνικές προεδρικές εκλογές, που θεωρούνται ευρέως ως κομβική στιγμή στην ιστορία του έθνους. Ο απροσδόκητος θάνατος του προέδρου Εμπραχίμ Ραΐσι σε συντριβή ελικοπτέρου έχει δημιουργήσει κενό ηγεσίας, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη μελλοντική πορεία της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Αυτές οι εκλογές έρχονται εν μέσω κλιμακούμενων εντάσεων με τη Δύση, μιας παραπαίουσας οικονομίας και κοινωνικής αναταραχής. Για να προστεθεί στο πλαίσιο, είναι οι πρώτες προεδρικές εκλογές μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμινί το 2022, ένα γεγονός που πυροδότησε εκτεταμένες διαμαρτυρίες και υπογράμμισε την καταστολή της αντιπολίτευσης από το καθεστώς.

Διαγωνιζόμενοι στον αγώνα

Οι εκλογές παρουσιάζουν τρεις συντηρητικούς υποψηφίους και έναν μοναχικό μεταρρυθμιστή υποψήφιο. Επικεφαλής της αγέλης είναι ο Masoud Pezeshkian, μεταρρυθμιστής νομοθέτης και πρώην υπουργός Υγείας. Saeed Jalili, σκληροπυρηνικός σύμβουλος ασφαλείας και διαπραγματευτής για τα πυρηνικά· και ο Mohammad Bagher Ghalibaf, η συντηρητική φωνή του ιρανικού κοινοβουλίου. Αυτοί οι τελικοί υποψήφιοι προεπιλέχθηκαν από το Συμβούλιο των Φρουρών του Ιράν, ένα σώμα που αναφέρεται απευθείας στον Ανώτατο Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.

Αποκλίνουσες απόψεις μεταξύ των υποψηφίων

Παρά τη μικρή επιλογή υποψηφίων, υπάρχουν σημαντικές διακρίσεις μεταξύ τους. Ο Pezeshkian έχει επικρίνει την επιβολή της θρησκευτικής πίστης μέσω της βίας και υποστήριξε την ενίσχυση των σχέσεων με τη Δύση. Αντίθετα, ο Ghalibaf έχει υιοθετήσει μια σκληροπυρηνική προσέγγιση κατά της πυρηνικής συμφωνίας του 2015, δεσμευόμενος να δώσει προτεραιότητα στην οικονομική ανάπτυξη. Το αποτέλεσμα των εκλογών θα χαράξει την πορεία για το μέλλον του Ιράν, με σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην εξωτερική πολιτική όσο και στα εσωτερικά του ζητήματα.

Προκλήσεις της απάθειας και της απογοήτευσης των ψηφοφόρων

Ωστόσο, η απάθεια και η απογοήτευση των ψηφοφόρων αποτελούν εμπόδιο στη νομιμότητα των εκλογών. Στις πρόσφατες εκλογές στο Ιράν σημειώθηκε χαμηλή προσέλευση ψηφοφόρων, γεγονός που αντικατοπτρίζει την ευρεία δυσαρέσκεια και καχυποψία απέναντι στην εκλογική διαδικασία. Ένα σημαντικό μέρος των Ιρανών αισθάνονται στερημένοι δικαιωμάτων, αμφισβητώντας την ικανότητα της κυβέρνησης να προωθήσει ουσιαστικές αλλαγές. Εξέχοντες ακτιβιστές και πολιτικοί κρατούμενοι κάλεσαν ακόμη και σε μποϊκοτάζ των εκλογών.

Εκλογές εν μέσω τεταμένων δυτικών σχέσεων

Οι εκλογές διεξάγονται επίσης στο πλαίσιο της επιδείνωσης των σχέσεων με τη Δύση. Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το οποίο συνεχίζει να εμπλουτίζει ουράνιο κοντά σε επίπεδα οπλικής ποιότητας, έχει προκαλέσει ανησυχία στη διεθνή κοινότητα. Η συμμετοχή του Ιράν σε περιφερειακές συγκρούσεις, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου στη Γάζα και της υποστήριξης ομάδων πληρεξουσίων όπως η Χεζμπολάχ, έχει εντείνει περαιτέρω τις σχέσεις του με τα γειτονικά έθνη και τις δυτικές δυνάμεις.

Ο μελλοντικός πρόεδρος και η εξωτερική πολιτική

Η στάση του μελλοντικού προέδρου θα είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής του Ιράν. Ενώ η τελική εξουσία ανήκει στον Ανώτατο Ηγέτη Χαμενεΐ, η θέση του προέδρου σε θέματα όπως η πυρηνική συμφωνία και οι σχέσεις με τη Δύση θα επηρεάσουν σημαντικά την πορεία των γεγονότων. Ένας πιο φιλικός προς τη Δύση υποψήφιος θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για βελτιωμένες σχέσεις, αλλά η προθυμία των ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να συνεργαστούν με το Ιράν παραμένει αβέβαιη.

Οι ιρανικές προεδρικές εκλογές αποτελούν σημείο καμπής για το έθνος. Το αποτέλεσμα θα διαμορφώσει την εσωτερική και εξωτερική πολιτική της, διαμορφώνοντας τη σχέση της με την παγκόσμια κοινότητα. Ωστόσο, η χαμηλή συμμετοχή των ψηφοφόρων και η ευρεία απογοήτευση υπογραμμίζουν τα εμπόδια που αντιμετωπίζει το πολιτικό σύστημα του Ιράν. Η σημασία των εκλογών υπερβαίνει τα σύνορα του Ιράν, καθώς οι ενέργειες και οι πολιτικές του έθνους μπορούν να επηρεάσουν βαθιά την περιφερειακή σταθερότητα και την παγκόσμια ασφάλεια.